Muzeum - Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie

Początki muzeum

Początek muzeum sięga roku 1919, kiedy Adam Chętnik, mając już pokaźne zbiory etnograficzne, zwrócił się do Rady Miejskiej w Nowogrodzie o nieodpłatne przekazanie mu kawałka ziemi z miejskich nieużytków pod budowę planowanego muzeum. Spotkał się z odmową, gdyż nikt wówczas nie zrozumiał potrzeby tworzenia muzeum, mimo argumentów, że Kurpie potrzebują miejsca gromadzenia pamiątek przeszłości. To pierwsze niepowodzenie nie zniechęciło jednak Adama Chętnika i jeszcze w tym samym roku, zakupił za prywatne pieniądze swojej żony Zofii, 1/3 morgi nieużytków po dawnej cegielni miejskiej, na wysokiej skarpie nad Narwią.

Muzeum dziś

Obecnie na powierzchni około 3,5 ha znajdują się 23 budynki mieszkalne i gospodarcze z odpowiednim wyposażeniem oraz kilkadziesiąt obiektów tzw. małej architektury: barcie, kapliczki, studnie, bróg itp. Wszystkie budynki są konstrukcji zrębowej, z okresu od końca XVIII w. do I połowy XX w. z terenu Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Jest to obszar o specyficznej, tradycyjnej kulturze ludowej z charakterystycznym kurpiowskim ubiorem, rzeźbą, zdobnictwem i budownictwem drewnianym. Kurpiowskie chaty z ozdobnymi szczytami, śparogami, nadokiennikami, a także budynki gospodarcze m.in. spichlerze z podcieniami, ustawione na kamieniach czy "grzybkach" reprezentują niemal klasyczne formy w drewnianym budownictwie ludowym. W okresie letnim na terenie Skansenu odbywają się imprezy folklorystyczne prezentujące bogatą kulturę kurpiowszczyzny